بیماری بوته میری یا مرگ ماهیچه
بیماری بوته میری یا مرگ ماهیچه (Damping off) باعث پوسیدگى بذر، ساقه و ریشه گیاه میشود و در نهایت به مرگ گیاه منجر میشود. این بیماری بیشتر در گیاهان جوان و قبل از اینکه گیاهچه از خاک بیرون بیاید، اتفاق میفتد. بافت گیاهچه به دلیل اینکه هنوز استحکام کافی ندارد، بسیار حساس است و براى نفوذ قارچ مناسب مى باشد.
علائم بیماری بوته میری
این بیماری میتواند در دو مرحله از رشد گیاه اتفاق بیفتد.
بیماری بوته میری قبل از جوانه زدن
اگر بذر گیاه در زمین آلوده کاشته شود، قبل از جوانه زدن مى پوسد یا جوانه میزند اما گیاهچه آن قبل از خروج از خاک، میپوسید و از بین میرود و نمیتواند به نشا تبدیل شود. بنابرین یکى از علائم بیماری بوته میری، پوسیدگی و سبز نشدن بذرهای کاشته شده میباشد که به این مرحله از بیماری Pre-emergence damping off میگویند.
بیماری بوته میری بعد از جوانه زدن
پس از رشد نشاء و بیرون آمدن گیاه از خاک اتفاق می افتد و قارچهای بیماری زا باعث پوسیدگی طوقه و بافتهای نزدیک سطح خاک میشود. بافتهای پوسیده، ابتدا نرم و مرطوب شده و تغییر رنگ میدهد و در نهایت بخشی از ساقه (در نزدیک خاک) نازک شده و به رنگ قوهای تیره تا سیاه در میآید. پوسیده شدن قسمتهای پایینی ساقه، باعث میشود انتقال مواد غذایی از ریشه به بخشهای بالایی گیاه دچار مشکل شود. در نتیجه سرعت رشد گیاه کاهش میابد. در نهایت برگها و قسمتهای هوایی گیاه پژمرده میشود. قسمت های نازک و پوسیده شده تحمل وزن اندام هوایى گیاهچه را نخواهد داشت و در نتیجه گیاه به زمین می افتد و مى پوسد. در صورت عدم کنترل بیماری، گیاه درحالی که هنوز سبز و سرحال است کاملا از بین میرود.
عامل بیمارى بوته میری
عامل بیماری مرگ ماهیچه قارچ های پیتیوم، فیتوفتورا، فیوزاریوم، ریزو کتونیا و اسکلرو مى باشد. این بیماری در اثر چندین قارچ بیماری زا مختلف ایجاد می شود. اما قارچ پیتیوم گونه غالب ایجاد کننده بیماری بوته میری محسوب میشود.
شرایط مناسب برای گسترش بیماری بوته میری
با مساعد شدن شرایط، قارچ ها شروع به حمله و ایجاد خسارت بر روی بوتههای گیاهان میکنند. شرایطی که رشد و تکثیر این قارچهای را سرعت میبخشد عبارت است از:
-
- رطوبت بالای خاک به مدت طولانی
-
- آبیاری بیش از حد
-
- عدم زهکشی مناسب در مزرعه
-
- عمق کاشت بیش از حد
-
- هوادهی نامناسب ریشه
روش های کنترل و درمان بیماری بوته میری
-
- ضد عفونی نمودن بذرها با قارچ کش قبل از کاشت
-
- ضد عفونی خاک با بخار آب داغ
-
- کنترل رطوبت و دمای گلخانه
-
- کاشت بذر با فاصله مناسب
-
- تهویه به موقع و مناسب گلخانه
-
- استفاده از ارقام مقاوم
-
- زهکشی خاک جهت تهویه مناسب
-
- اجتناب از آبیاری بیش از حد
-
- حذف بوته های آلوده و ضد عفونی کردن آن محل با قارچ کش های مناسب
-
- اجتناب از استفاده بیش از حد کودهای نیتروژنی به دلیل کاهش استحکام بافتهای گیاهی
-
- استفاده از کودهای دامی کاملا پوسیده
-
- با توجه به اینکه وسایل و ابزار باغبانی می توانند هاگ های قارچ ها را در مکان های مختلف جا به جا کنند، قبل از کاشت ابزار و وسایل را استریل نمایید.
- یکی از بهترین قارچکش ها برای بوته میری پریویکور است که علاوه برخاصیت قارچ کشی خاصیت تحریک کنندگی رشد و ریشه زایی نیز دارد. همچنین قارچ کش یونیفرم برای واکسینه کردن نشاء، از بین بردن عوامل بوته میری و همچنین تحریک ریشه زایی کاربرد دارد. توجه داشته باشید که استفاده از قارچ کش برای این بیماری تا دو هفته توصیه میشود.