نقش روی در گیاه و علائم کمبود آن

روی از ریزمغذی های مهم است که در رشد و ثمردهي ميوه‌ها نقش اساسي دارد. آنزيم‌هاي روي با تاثير گذاري بر هورمون‌هاي رشد به افزايش ارتفاع گياه کمک مي‌کند. مقدار روي مورد نياز گياهان، در مراحل مختلف رشد متفاوت است. به طوری که گياهان در اوايل رشد خود مقداري بيشتري از اين عنصر را جذب مي‌کنند و به مرور زمان مقدار روي مورد نياز آنها کمتر مي‌شود. روی در فتوسنتز، تشکیل هورمون گیاهی، ساخت پروتئین، تشکیل قند، تشکیل میوه و دانه نقش دارد. بنابراین هم در مرحله رویشی و هم در مرحله گلدهی ضروری است. کمبود روی، رشد و کیفیت محصول را تحت تاًثیر قرار میدهد. در این مقاله بعد از معرفی نقش روی در گیاه به علائم کمبود آن میپردازیم.

علائم کمبود روی در گیاهان

• زرد شدن برگها و بروز لکه‌هاي کم رنگ در بين رگبرگ‌ها: زرد شدن برگ ها که بیشتر بین رگ برگی است به طوری که رگ برگهای اصلی سبز باقی می مانند.
• کوچک ماندن برگ‌ها : برگ های جدید اغلب کوچک، باریک، نوک تیر و نازک هستند و رشد برگ‌های جدید متوقف یا محدود میشود.
• موج دار شدن برگها
• ريزش برگ‌ها: ريزش برگ‌هاي جوان و کچل شدن و کوچکي گره‌هاي سرشاخه‌ ها از علائم کمبود روی در گیاهان است.
• کم شدن فاصله میان گره در انتهای شاخه های جوان
• خشکیدگی بعضی از بافت های گیاهی
• ریزش گلها و میوه ها قبل از رسیدن: اصلی ترین خسارت ناشی از کمبود روی در گیاهان، ریختن میوه های درختان دانه دار و هسته دار در طول تکامل آنهاست. بیشترین ریزش زمانی است که سیب به اندازه گردو می شود، به طوری که گاهی میتواند تا 80% میوه های درخت بریزد. خسارت کمبود روی در هلو میتواند آنقدر شدید باشد که همه سر شاخه ها لخت شوند. همچنین کمبود روی در مرکبات میتواند باعث پوست کلفت شدن، ضخیم شدن و غیر قابل فروش شدن میوه ها شود. تأخیر در رسیدگی و رشد نامناسب میوه ها از دیگر علائم کمبود روی در گیاه است.
• توقف رشد گياه و ضعیف و شکننده شدن ساقه ها
• کاهش تعداد جوانه ها و مقدار اکسین در دمگلها

عوامل مؤثر در کمبود روی در خاک

درمان کمبود روی در گیاهان

درمان کمبود روی در گیاهان معمولاً با مصرف کود روی امکان پذیر است.

 برخی از گیاهان به روی بیشتری نیاز دارند. مرکبات، سیب، برنج و ذرت از گیاهان حساس به کمبود روی هستند. از طرفی بعضی گیاهان در صورت کمبود روی، علائم زیادی از خود نشان نمی‌دهند؛ بنابرین اگر نیاز گیاه به روی کم باشد، لازم نیست از کودهایی که غلظت روی بالایی دارند، استفاده نمود چرا که این کار اتلاف هزینه است.

کود روی به دو شکل مایع و جامد عرضه می‌شود که نوع مایع آن معمولا گران‌تر است. یکی از نکات مهم هنگام خرید کود روی توجه به میزان حلالیت کود جامد در آب بوده به طوری که هرچه حلالیت کود در آب بالاتر باشد، آن کود با کیفیت تر است. کود روی در طول زمان کارآمدی خود را نشان می دهد و معمولا یک بار مصرف آن، گیاهان و محصولات زراعی را برای دو تا سه سال درمان می کند. این باعث صرفه جویی در هزینه مصرف کود روی می شود.

انواع کودهای روی

کود تک عنصری روی: این نوع کود فقط شامل عنصر روی میشود و غالبا به صورت محلول‌پاشی استفاده میشود.

کود سولفات روی: از روی و گوگرد تشکیل شده. این کود تاثیر مثبتی بر تولید پروتئین‌ها و مقاومت گیاهان به آفات و بیماری‌ها دارد.

کودهای ریرمغذی: کودهای ریرمغذی شامل عناصر میکرو مانند روی، آهن، مس و… است. این کودها منبع خوبی برای تامین نیاز گیاهان به عناصر میکرو هستند.

کود روی کلات شده: گران‌ترین نوع کود روی است. فرم کلات یک عنصر فرمی حفاظت شده است و سایر عناصر نمی توانند مزاحمتی در جذب یک عنصر کلات شده ایجاد کنند. کود روی کلات شده در مقایسه با فرم معمولی آن بسیار راحت تر و سریع تر توسط گیاه جذب می شود.

از مصرف بیش از حد کودهای حاوی روی اجتناب نمایید زیرا باعث برهم زدن تعادل مواد غذایی در گیاه میشود. مصرف بیش از حد روی باعث سبز تیره یا حتی سیاه شدن شبکه رگبرگ‌های برگ میشود. همچنین میتواند منجر به مسمومیت در خاک های اسیدی شود.